Cả chính phủ Trung Quốc và các công ty đều dành những lời đường mật về các công ty nước ngoài làm ăn ở Trung Quốc, nhưng thực tế không ngọt ngào như vậy.
Trong khi chính quyền Trung Quốc nhấn mạnh sự cởi mở với kinh doanh và nói rằng họ hoan nghênh đầu tư nước ngoài, thì việc kinh doanh ở Trung Quốc trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Các giám đốc điều hành công ty nói về sự gắn bó của họ với Trung Quốc trong khi gửi đồng đô la, yên, euro, bảng Anh, won và tất cả các loại tiền đến các quốc gia khác. Tình hình là khó khăn cho tất cả các bên liên quan, nhưng những diễn biến khó khăn nhất được cho là đang chờ đợi Trung Quốc.
Chỉ nhìn vào các thông báo chính thức, triển vọng thương mại và đầu tư có vẻ ở mức khả quan. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc bà Mao Ninh gần đây cho biết: "Chúng tôi hoan nghênh các công ty nước ngoài đầu tư và kinh doanh tại Trung Quốc, khám phá thị trường Trung Quốc và chia sẻ cơ hội phát triển." Chúng tôi cam kết thúc đẩy một môi trường kinh doanh quốc tế theo định hướng thị trường và dựa trên luật pháp."
Từ khía cạnh kinh doanh, Jamie Dimon, Giám đốc điều hành của ngân hàng Mỹ JPMorgan, đã kêu gọi một "sự cam kết thực sự" giữa Mỹ và Trung Quốc. Elon Musk, một doanh nhân có nhà máy Tesla ở Thượng Hải, đã gặp Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc khi đó là ông Tần Cương và chia sẻ việc từ chối tách rời nền kinh tế Mỹ và Trung Quốc.
Tuy nhiên, thực tế lại trái ngược với những nhận xét tươi sáng như vậy. Đáng chú ý nhất là các công ty tư vấn, công ty kiểm toán và công ty luật nước ngoài hoạt động tại Trung Quốc gần đây đã bị cơ quan an ninh Trung Quốc điều tra.
Tập đoàn Mintz, một công ty nghiên cứu kinh doanh của Mỹ đã báo cáo rằng năm nhân viên đã bị giam giữ sau một cuộc đột kích bất ngờ của các quan chức an ninh Trung Quốc vào tháng 3. Công ty tư vấn của Mỹ Bain & Company cũng cho biết văn phòng ở Thượng Hải của họ cũng bị đột kích tương tự. Vào thời điểm đó, nhân viên này chỉ bị thẩm vấn chứ không bị giam giữ. Truyền thông nhà nước Trung Quốc đưa tin rằng các quan chức an ninh đang điều tra công ty tư vấn Capvision Partners.
Trong cả hai trường hợp, các quan chức Trung Quốc chỉ đưa ra những lời giải thích mơ hồ về "những lo ngại về an ninh quốc gia" làm lý do cho cuộc điều tra. Michael Hart, chủ tịch Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Trung Quốc, tin rằng thông tin mà các công ty này thu thập trong hoạt động kinh doanh của họ có liên quan đến cuộc điều tra. Ông đặt ra câu hỏi , "Làm thế nào để có thể lập kế hoạch cho các khoản đầu tư trong tương lai khi chúng ta không thể tiến hành thẩm định đối với các đối tác trong tương lai ?"
Trung Quốc không còn là điểm đến đầu tư yêu thích
Chỉ riêng sự không chắc chắn được hình thành bởi một loạt các cuộc điều tra đã cản trở mong muốn tăng đầu tư nước ngoài của chính phủ Trung Quốc, nhưng đó không phải là điều duy nhất. Các biện pháp phong tỏa và cách ly đặc biệt nghiêm ngặt do chính quyền Trung Quốc áp đặt trong bối cảnh đại dịch COVID và hậu quả của nó đã khiến người ta nghi ngờ về uy tín kinh tế của Trung Quốc và sức hấp dẫn của nước này với tư cách là địa điểm thu hút đầu tư nước ngoài.
Một yếu tố tiêu cực khác là tiền lương ở Trung Quốc đang tăng nhanh hơn ở các nước phát triển và châu Á. Thuế quan đối với Trung Quốc, được đưa ra bởi cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump và được duy trì bởi Tổng thống Joe Biden, cũng khiến Trung Quốc trở nên kém hấp dẫn hơn.
Tất cả những điều này kết hợp lại, giữa các doanh nhân và nhà đầu tư nước ngoài, có một xu hướng ngày càng tăng của việc không chấp nhận không chỉ có các cuộc điều tra an ninh không giải thích được, mà còn cả các chính sách của chính phủ Trung Quốc như yêu cầu các công ty nước ngoài chia sẻ công nghệ của họ với các công ty đối tác Trung Quốc.
Những lo ngại này thể hiện rõ trong các cuộc khảo sát đối với các công ty của Mỹ và các công ty nước ngoài khác đang kinh doanh tại Trung Quốc. Một cuộc khảo sát gần đây của Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Trung Quốc đã loại Trung Quốc khỏi danh sách các điểm đến đầu tư ưa thích lần đầu tiên trong lịch sử 25 năm của quốc gia này. Các lý do được tóm tắt như sau: "Mức độ sẵn sàng và ưu tiên chiến lược để tăng đầu tư đang giảm." Một sự thay đổi tương tự trong tâm lý doanh nghiệp có thể được nhìn thấy trong một cuộc khảo sát được thực hiện bởi Phòng Thương mại Châu Âu tại Trung Quốc.
Kết quả là, dòng tiền của Nhật Bản, Hàn Quốc, phương Tây tìm kiếm các điểm đầu tư khác ngoài Trung Quốc. Tại Hồng Kông, từng là một "đặc khu hành chính" độc lập và tự do cao, hàng chục công ty đã chuyển đến các khu vực khác của châu Á, bao gồm cả Singapore, để phản ứng với các biện pháp kiểm soát thắt chặt của Bắc Kinh. Công ty vận tải khổng lồ FedEx của Mỹ là một trong số đó, nhưng hầu hết trong số các công ty trên là các công ty tài chính.
Ngoài ra, một cuộc khảo sát không chính thức của Freight Caviar, tạp chí chuyên về ngành vận tải biển, cho thấy khoảng 70 công ty có kế hoạch chuyển hoạt động từ Trung Quốc sang các nước châu Á khác, đặc biệt là Ấn Độ, Thái Lan, Đài Loan và Việt Nam. Được tiết lộ rằng Apple cũng được bao gồm trong số này .
Samsung đã đóng cửa hoàn toàn các nhà máy lớn từng sản xuất điện thoại di động ở Trung Quốc, cắt giảm việc làm ở Trung Quốc, và hiện đang xây dựng nhà máy sản xuất điện thoại di động lớn nhất thế giới ở Ấn Độ. Apple cũng có kế hoạch chuyển một số cơ sở kinh doanh của mình sang Việt Nam, mặc dù họ sẽ không đóng cửa hoàn toàn, đồng thời chuyển các hoạt động kinh doanh đồng hồ và iPad sang Ấn Độ.
Mọi thứ rõ ràng đang không có lợi cho Trung Quốc. Việc xem xét lại và thoát ly của các công ty nước ngoài phần lớn phản ánh hành vi của giới lãnh đạo Trung Quốc, và có thể nói là mang tính tư lợi. Vấn đề không phải là một cá nhân hay một loạt các quyết định chính sách, mà là kết quả của chế độ độc tài của Trung Quốc. Từ góc độ này, có vẻ như chính phủ Trung Quốc vẫn chưa tìm ra cách xoay chuyển tình thế.
( Nguồn tiếng Nhật )
Có thể bạn sẽ thích